Afatoulié
Prunus brigantina
Rosaceae
Àutri noum : Afatounié, Afatourié, Afà tou.
Nom en français : Prunier de Briançon.
Descripcioun :L'afatoulié se recounèis l'estiéu à si afà tous (abrignoun, afatoun) verd pièi jaune. Flouris au printèms emé de pichòti flour blanco d'ounte sorton de lònguis estamino. Li fueio, que sèmblon à li de l'ambricoutié vènon bèn à l'après.
Usanço :Se fai de counfituro emé lis afà tous (emé proun de sucre !), e d'òli de marmoto emé lis amandoun (meseioun). Fau aperaqui 10 000 amandoun pèr n'en faire un litre. J.-R. Fortoul, op.cit., ramento que lis afà tous èron descalagna dóu tèms di lòngui vihado. L'òli èi bon pèr la cousino e pèr sougna li macaduro e lou mau d'os. Se metié un tros de pan dins la sartan pèr leva la forto óudour de l'òli : "Lou pan surbiò lou gros dal fouort de l'óli, l'amarun". Lou darrié moulin s'arestè de vira en 1923 à Suzo (CN).
Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Prunus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Sebisso
- Prado
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Prunus brigantina Vill., 1786
Fenigrè-fèr
Trigonella gladiata
Fabaceae Leguminosae
Noms en français : Trigonelle à fruits en glaive, Trigonelle armée d'épées.
Descripcioun :Lou fenigrè-fèr dóu gènre Trigonella, la cousino sóuvajo dóu fenigrè, trachis dins li relarg secarous de Prouvènço. Es uno plando pelouso que rebalo au sòu, un pau rougineto. Fai de pichòti flour blanquinouso, mai se recounèis subretout à si dòusso peludo que porton un long be (fotò). Coumpara emé lou fenigrè que ié sèmblo proun, mai qu'èi devengu forço rare au nostre.
Usanço :Li grano se manjon coume sabourun dins lou miejour dóu Marrò. La planto a bessai li mémis usanço que lou fenigrè.
Port : Erbo
Taio : 5 Ã 25 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Trigonella
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae
Ordre : Fabales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 8 Ã 10 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 Ã 800 m
Aparado : Noun
Liò : Garrigo
- Tepiero seco
- Roucaio
Estànci : Termoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Estenoumediterrano
Ref. sc. : Trigonella gladiata Steven ex M.Bieb., 1808