Coutello(-pudènto)
Iris foetidissima
Iridaceae
Noms en français : Iris fétide, Iris gigot.
Descripcioun :Aquesto coutello trachis en mato dins li relarg fres, souvènt proche d'aigo. Fai de flour pas trop grando en raport emé sa taio e la de si fueio (tambèn larjo fin qu'à 4 cm). Fai de poulìdi grano coulour d'arange que se vèson de tèms en ivèr, alor que la flourido èi pulèu courteto.
Usanço :La coutello-pudènto, coume tóuti li planto de sa famiho, èi di proun empouisounanto. Soun pulèu li bèsti que, de cop que i'a, s'empouisounon emé lou fen seca. Caup d'alcalouïde dangeirous que dounon de fouiro sanguinouso. De la touca pòu faire de dermatito.
Port : Grando erbo
Taio : 50 Ã 80 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Iris
Famiho : Iridaceae
Ordre : Aspargales
Coulour de la flour :
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 5 Ã 6 cm
Flourido : Printems
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 Ã 700 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Bos fres
- Ribiero
- Baragno
- Órle de bos
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Iris foetidissima L., 1753
Roumanin
Rosmarinus officinalis
Lamiaceae Labiaceae
Autre noum : Roumaniéu.
Noms en français : Romarin, Romarin officinal.
Descripcioun :Aubret forço couneigu e poupulà ri de la garrigo qu'avèn vergougno de lou despinta. Flouris de longo de l'autouno au printèms pèr cala au gros de la calourasso.
Usanço :D'abord coume planto aroumatico, se bouto dins lou manja e peréu sèrt pèr li perfum. Pièi lou roumanin èi vertuous contro mant uno malautié. Ei couneigu subretout pèr ajuda à la digestioun e li proublèmo de fege (tisano). Se reniflo contro lou raumas e lou toussi. Ei tamèn bon contro d'ùni proublèmo de pèu (raumido).
Port : Aubret
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna
Gènre : Rosmarinus
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
- Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Garrigo
- Roucaio
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Rosmarinus officinalis L., 1753